Ik had vorige week een cliënt met een prangend probleem. Het is ook niet niks. Een manipulerend stiefkind. Hier de DO’s en DONT’S om er mee om te gaan.
Gebundeld in zeven praktische tips. Dus heb jij ook last van een manipulerend stiefkind?
Lees dan snel verder!
Wat is manipulerend gedrag?
Allereerst. Wat bedoel ik hier nu mee? Nou, een manipulerend stiefkind gedraagt zich op een negatieve manier met als doel om zijn zin door te drijven. Het oefent druk op je uit om iets voor elkaar te krijgen wat jij niet wilt. Dit is al verdraaid lastig als je het je eigen bio-kind is. Maar als het je stiefzoon of -dochter is… dan is het extra lastig om er mee om te gaan. Hoe uit zit manipulerend gedrag?
- door te huilen, zeuren en jammeren om zijn zin te krijgen
- door bio-vader en bio-moeder tegen elkaar op te zetten
- door bio-vader tegen stiefmoeder op te zetten
- door te stampen, schreeuwen, eisen en dreigen
- door juist poeslief te doen terwijl je donders goed aanvoelt dat het niet écht is
- door te liegen, bedriegen en achter je rug om te gaan
- charmeoffensief in te zetten tegenover oma, maar jou laten zitten
- door je te gebruiken
- door je te negeren, schelden, zielig te doen, je af te wijzen of zich zonder respect op te stellen, door je bazig of brutaal te doen en ga zo maar door…
Wanneer is er géén sprake van manipulatie?
Niet al dit negatieve gedrag is een uiting van een manipulatief stiefkind, hoor. Als je stiefkind opeens erg zijn best doet, meehelpt of een klusje doet in de hoop er iets voor terug te krijgen, is er niks aan de hand. Dan heeft hij z’n charme ontdekt als onderhandelingsmiddel. Dat is volledig onschuldig.
Manipulerend stiefkind
Waarom zou een kind nu zo in het leven staan? Je gaat als stiefmoeder twijfelen. Is hij wel normaal, heeft hij geen stoornis?
Meestal is dat niet het geval.
Dit is de kern van dit gedrag:
‘Deze kids ervaren dat ze weinig controle hebben over hun situatie. Door te manipuleren, ervaren ze juist wel een soort van controle. Of zelfs een gevoel van macht’.
Het gedrag gebeurt komt bovendien helemaal onbewust bovendrijven. Dus niet met opzet. Niet perse tegen jou als persoon gericht…
Feit blijft dat het heel naar is. Voor een kersverse stiefmoeder is het zo heftig dat je je afvraagt of je wel wilt blijven in zo’n gezin. Herkenbaar, stiefmama?
Er is gelukkig wat aan te doen
Ja. Het is mogelijk om het tij te keren. Lees dus snel verder en ga de tips uitproberen!
STAP 1 Als een detective aan de slag
Het is jouw taak als stiefmoeder, om samen met je partner, uit te vinden wat er achter dit negatieve gedrag schuilt. Want:
Manipuleren moet je zien als een symptoom. Voor een onvervulde behoefte. Of lastige emotie die het kind zelf niet begrijpt. Er zit áltijd iets anders onder dit gedrag.
‘Manipulerend gedrag betekent dat de behoeften van je stiefkind niet gehoord, gezien en vervuld worden’.
Daar zullen jij en je partner iets aan moeten doen. En daar kún je ook iets aan doen. Het resultaat is verbinding en contact. En dat wil je toch?
Stap 2: Straffen of meegaan helpt niet!
Er is altijd, altijd een oorzaak waarom je stiefkind probeert zijn zin door drijft.
Het helpt NIET om zelf te dreigen, straffen of boos te worden. Je zou dit gedrag van jou zelfs kunnen vergelijken met… manipulerend gedrag….
Dat wil je niet, toch?
Maar het gebeurt wel, en dat snap ik ook, maar zo kom je in een negatieve cirkel terecht. En dat is niet de bedoeling.
Maar het is ook echt niet de bedoeling om je te laten sturen door je stiefkind als hij je manipuleert!
Stap 3: Tolken en duiden
Wat kan het nu zijn? Dit helpt je op weg naar een duiding:
- Kinderen die niet luisteren, hebben vaak het gevoel dat er niet naar hen geluisterd wordt
- Kinderen die hun ouders tegen elkaar opzetten door bv te liegen, hebben grote behoefte om gezien en gehoord te worden.
- Kinderen die huilen en jammeren, hebben meestal verdriet en pijn in hun ‘rugzakje’ en hebben de behoefte dat verdriet te helen
- Kinderen die huilen en jammeren, kunnen ook simpelweg moe zijn, iets moeten eten of drinken of krijgen teveel prikkels
- Kinderen die tegendraads doen, hebben meestal het gevoel dat ze niet gewaardeerd worden
- Kinderen die negeren, hebben behoefte om er te mogen zijn zoals ze zijn, of aan verbinding, of simpelweg om even alleen te zijn
- Kinderen die brutaal doen, ervaren altijd dat er geen verbinding tussen jullie is terwijl ze dat eigenlijk graag willen
- Kinderen met negatief gedrag, zoeken eigenlijk positieve reacties van jou en je partner…
Stiefkinderen die manipuleren, hebben ook last van: Gemis van de andere ouder. Verdriet over de scheiding. Wennen aan de nieuwe situatie. Aan jou. Aan de verliefdheid tussen jou en hun vader. Overdracht. Andere huisregels. Geen vriendjes in de buurt. En alles waar ze géén controle over hebben…
Stap 4: Erken de onderliggende behoeften
Breng al je compassie en geduld op en ga actief aan de slag met de onderliggende behoeften. Het helpt echt om te benoemen wat je ervaart. Hierdoor voel je je gezien als kind.
‘Ik zie dat je boos bent’. ‘Ik hoor dat je super gefrustreerd bent’. ‘ Ik merk dat je verdrietig bent’ .’Ik merk dat je niet tegen me praat’ . ‘Ik begrijp dat je het lastig hebt’.
En ga vooral aan de slag met het vervullen van de onderliggende behoeften. Luister beter! Geef meer positieve aandacht! Maak contact, ook al gedragen ze zich vervelend! Stel grenzen! Wees redelijk! Zie in dat jij de volwassene bent. Jij kan helpen.
Stap 5: Grenzen stellen
Je zult, samen met je partner grenzen moeten bepalen. Spreek samen af wat wel en niet kan. Want je hoeft dit gedrag heus niet te accepteren.
Dit doe je ook weer door te benoemen wat je niet goedkeurt. En daarna je verwachtingen over ander gedrag uit te spreken. Kort. Neutraal. Niet preken. Niet in de slachtofferrol vallen. En al helemaal niet boos worden.
‘Dreigen doen we hier niet’, ‘Nee is nee’, ‘De regels zijn immers anders bij papa en mama’ ‘Zo gaan we niet met elkaar om’.
Als je alleen bent en je stiefkind niet luistert, zeg je dat je aan het zijn vader overlaat als hij thuis komt. Want dan werkt het alleen maar averechts als je toch door gaat! Wat voor gedrag willen jullie wél in huis zien? Benoem het!
‘ik verwacht dat je me gedag zegt als je binnenkomt’. ‘We ruimen eerst de tafel op en daarna mag je op je mobiel, dat heb je immers samen met papa afgesproken’.
STAP 6: Stoeien, lachen, dollen
Voor kinderen is stoeien, giechelen, lekker wild dollen dé beste manier om van negatieve emoties af te komen. Vraag je partner of hij iedere dag even tien minuten wild speelt. Of grappen maakt. Of samen voetbalt en stoeit. Jij kunt ook met ze dansen, springen en lachen. Zo raken kids spanning en frustratie kwijt. En hebben daarom minder behoefte aan manipuleren.
Jij kunt ook investeren in de relatie door ze positieve aandacht te geven! Lees meer voor. Doe samen spelletjes. Praat met je puberstief over wat hem interesseert.
Stap 7: Je eigen emoties in goede banen leiden
Zorg ervoor dat jij niet getriggerd wordt door hun gezeur of gejammer. Of beter gezegd, zorg ervoor dat je niets doet met je eventuele gevoelens van irritatie, boosheid of je buitengesloten voelen. Ga aan de slag hiermee, en als het niet lukt, zoek hulp!
Meer weten over die emoties en hoe je er mee omgaat? Lees dan:
Annette van der Maarel is al jarenlang coach en counsellor. Zij kan je helpen als je er niet meer uitkomt. Je kunt met haar wandelen en gecoacht worden in de natuur. Over stiefkinderen die manipuleren of waar je ook tegenaan loopt! Maar het mag ook gewoon binnen aan de keukentafel. Of online natuurlijk!
Mail naar a.vandermaarel@hotmail voor een gratis en vrijblijvende afspraak om kennis te maken.