´Annette, kun je me helpen? Mijn stiefdochtertje van vier gedraagt zich vreselijk. Ze klaagt en huilt aldoor als we leuke dingen met haar gaan doen. Waar ligt dat nou aan, en wat moet ik er mee doen? De emmer loopt bijna over. Ik word ook zo boos op mijn man dat hij haar maar laat zeuren. Stiefkinderen die zeuren, ik kan er niet meer tegen. Want ik hoef daar toch niet akkoord mee te gaan? Bovendien denk ik zo echt dat ze een hekel aan me heeft… groetjes van een boze stiefmoeder.´
Lieve boze stiefmoeder,
Ik kan me goed voorstellen dat je hier heel boos van wordt… En dat je zelfs gaat denken dat je stiefkind een hekel aan je heeft. Veel stiefmoeders gaan knarsetandend door het leven. Ze zeggen niks, maar bijten op hun lip als hun stiefkinderen maar blijven zeuren. Totdat de bom barst. Opeens vallen ze compleet onverwacht zeer heftig uit. Tegen hun stiefkind of partner die dan bang of verbaasd opkijkt.
Ik las een geweldig artikel van dr Laura Markham van ahaparenting over zeurende kinderen en ik neem haar tips hier over. Ik heb er uiteraard wel een stief-twist aan gegeven.
Stiefkinderen die zeuren
Moeten kinderen hun zin krijgen door te zeuren? Nee, ik ben het met je eens, stiefmama, dat is niet de bedoeling. Moeten ze leren dat ze hun behoeftes duidelijk kunnen maken, leren argumenteren, voor zichzelf opkomen? Ja! We willen graag onze kinderen steunen om autonome en zelfstandige mensen te worden, toch?
Veel stiefmoeders reageren uiteindelijk wel op het gezeur. Maar meestal door streng en straffend op te treden. Veel bio-vaders reageren sussend en geven hun kind hun zin. En zeggen tegen hun partner dat ze het kind niet begrijpen. Of ze proberen hun kind om te praten. Geen van beide oplossingen helpt.
Stiefkinderen die zeuren, wat helpt wel?
Het gezeur heeft een oorzaak! Het gaat dieper dan verzet, verwendheid of de peuterpuberteit. Wil je dat het zeuren ophoudt, zul je dus de oorzaak moeten bestrijden in plaats van het gedrag. Maar wat zit er dan achter?
- Check eerst of het niet tijd is voor rust, een slaapje of iets te eten of drinken. Als dat allemaal in orde is, zijn er misschien te veel prikkels voor je stiefkind. Als alles je teveel word, kan een kind dat niet goed uitdrukken in woorden. Kleine kinderen gooien zich op de grond en schreeuwen het uit. Vanaf een jaar of vijf kun je dat gedrag al wel aardig beheersen – maar in plaats daarvan ga je zeuren, dreinen, jengelen… (En dat doen volwassenen trouwens ook, als ze de prikkels in hun omgeving niet aan kunnen, herkenbaar toch?).
- Is het wisseldag? Het is extreem stressvol om van huis te wisselen. Zo was je bijvoorbeeld nog bij mama en dan ben je opeens weer in de sfeer van papa en zijn vrouw. (Lees meer over dit onderwerp in soepele overdracht). Houd daar serieus rekening mee. Het verschilt per kind. Het ene kind neem je zo mee naar een feestje als ze net bij jullie is gebracht. Het andere moet eerst rustig thuis wennen.
- Treedt pro-actief op. Vul de voorraad aandacht, verbinding en liefde aan vóórdat de emmer overloopt bij je kind. Je kind heeft vooral aandacht nodig van zijn bio-papa. Hoe meer spanning er in de lucht hangt, hoe meer aandacht hebben ze nodig om zich veilig te voelen. Vraag je partner om iedere dag tijd in te bouwen om te spelen, praten en grapjes te maken met zijn kinderen. Doe dit ook als je kind zeurt. Want juist dan heeft hij verbinding en contact nodig. Deze tip is zooo belangrijk! Ga het uit proberen!
- Is je stiefkind moe, hongerig of dorstig en moet je nu naar de stad? Reken maar dat hij zal gaan zeuren. Doe je kind en jezelf dit dus niet aan, elimineer de stress door alleen boodschappen te doen. Of wacht er mee totdat hij is uitgerust. Soms kan het natuurlijk niet – maar neem dan wat lekker mee, of een wandelwagentje waar je kind in kan zitten. Neem er dan in ieder geval de tijd voor en ga niet stressen!
- Het zeuren kan ook gaan om gemis van mama. Dit kun je benoemen zonder dat je er verder veel mee doet. ´Het is best heel lastig voor je, he om weer bij papa te zijn. Dat begrijp ik best hoor.´
Stiefkinderen die zeuren, voelen zich hulpeloos
Lawrence Cohen van Playful parenting schrijft dat kinderen zich hulpeloos voelen als ze aan het zeuren zijn. Als wij hen negeren, streng doen of ze zelfs hiervoor straffen, vergroot dit alleen maar je gevoel van hulpeloosheid. Maar toegeven is niet de oplossing – want dan bevestig je alleen maar die hulpeloosheid. Als we daarentegen op een speelse, humoristische manier weer contact maken met het kind, geven we onze kinderen de kans om hun stem en kracht weer te vinden.
Als we kinderen echt zien of horen in wat ze zeggen en laten zien – ook al tonen ze negatief gedrag, geeft dit een gevoel van veiligheid voor je kind en dat versterkt je eigenwaarde en autonomie. Dan mag je er zijn zoals je bent!
Stiefkinderen die zeuren, hoe help je die nu het beste?
Laat weten dat je je kind hóórt, ze hebben behoefte om er te mogen zijn zoals ze zijn, inclusief alle onhebbelijke kanten. Ik leer je een coaching-techniek:
Met empathie en begrip vat je samen wat je denkt dat er aan de hand is.
´Ik begrijp dat je heel graag naar de speeltuin wilt, en je bent teleurgesteld, klopt dat?´
´Je zou heel graag een snoepje willen nu toch? Dat kan ik begrijpen´.
Vaak is dit al genoeg om het zeuren op te laten houden! Probeer het maar. Maar soms ook niet. Dan kun je dit proberen. Maak er een spelletje van:
- ´Ik weet dat je een sterke stem hebt, maar waar is hij gebleven? Is hij achter je rug? Nee, waar is hij nou? Ik weet dat je een sterke stem hebt die kan zeggen wat je nodig hebt. Toe maar, kom maar op sterke stem en zeg het maar!´
- ´We schroeven het volumeknopje even naar beneden en halen je gewone stem weer te voorschijn. Waar zit dat klopje bij jou? Is het hier op je rug?´
Je kunt verschil maken tussen die twee dingen. Als je vandaag geen tijd hebt om naar de speeltuin te gaan, dan ga je niet. Dat zeg je dan met begrip en empathie. Gewoon maar duidelijk zijn! En daarnaast is het beste om dan een paar alternatieven aan te bieden.
- ´Je moet zo meteen een slaapje doen, dus we gaan vandaag niet naar de speeltuin, maar je mag nu wel met blokken spelen. Of je kunt ook even in bad´
- ´Ik ben moe en we gaan vandaag niet naar de speeltuin, ik wil wél een spelletje met je doen en daarna mag je een filmpje kijken´.
Win-win
Het kan ook zijn, dat je wél tijd hebt om naar de speeltuin te gaan, en dan kun je dus positief antwoorden op zijn oprechte wens en behoefte om buiten te gaan spelen. Dan leert je kind dus op deze manier om met zijn ´sterke stem´ uiting te geven aan zijn behoefte in plaats van te zeuren. En jij hoeft het gezeur niet meer aan te horen. Win-win!
Wat kun jij met deze tips? Ik hoor het graag!
Als je dit artikel leuk vond, lees dan ook ‘Tien tips voor een soepele overdracht’ en ‘Mijn stiefkind heeft een hekel aan me.
Annette van der Maarel helpt je graag met al je vragen over het samengestelde gezin. Mail als jij toe bent aan gratis en vrijblijvende strategiesessie van 30 minuten. Je krijgt nieuwe inzichten en tips. Mail waarom je juist nu behoefte hebt aan verandering. coaching@annettevandermaarel.com
