Ouderverstoting – wat kun je doen?

Echtcheiding – vechtscheiding – ouderverstoting

Soms loopt een scheiding uit op een vechtscheiding met ruzies, rechtzaken en onveilige situaties. Soms loopt dat vechten nog verder uit de hand. En begint het op een soort oorlogsvoering te lijken. In die oorlog vallen slachtoffers. De kinderen worden ingezet als wapen. Het komt vaker voor dan je zou denken: Het PAS-syndroom. Of het Ouderverstotings-syndroom.

Wat is het nu precies, dit syndroom? Wat zijn de kenmerken? En vooral: Ouderverstoting- wat kun je doen?

In dit artikel een aantal antwoorden op dit traumatisch gebeuren.

Wat is ouderverstoting?

Er sprake van ouderverstoting als een kind, dat voorheen een goede, veilige relatie had met de ouder, die nu verbreekt, onder invloed van de omgeving. Die omgeving staat vooral voor de andere biologische ouder en zijn of haar nieuwe partner. In het engels heet het PAS (Parental Alienation Syndrom).

Het kind raakt zo verstrikt in dit uitvergrote loyaliteitsconflict dat het zich gedwongen voelt exclusief te kiezen vóór de ene ouder. Het gaat zo ver dat het kind, opgejut door de woorden en emoties van die ouder (en de nieuwe partner), de andere ouder helemaal niet meer wil zien. Eigenlijk worden kinderen ingezet als wapen – om de andere ouder kapot mee te maken. Of vinden deze ouders dat zij zo superieur zijn dat de andere ouder beter niet in beeld kan komen. Ze denken dat ze het wel alleen kunnen. Ze vinden dat de ouder beter uit beeld kan blijven, want die voegt toch niks goeds toe. Misschien geloven deze ouders hun eigen ‘leugens’ wel uiteindelijk. Namelijk die dat de andere ouder niks waard zijn. En dat de kinderen beter af zijn zonder de andere ouder.

Herken jij hier wat van? Denk jij dat je het ‘beter’ doet dan je ex? Dat komt veel voor. Misschien doe je het ook wel ‘beter’. Maar dat wil niet zeggen dat de andere ouder niet belangrijk is. Je ex is de vader of moeder van je eigen kind. Jouw kind heeft twee ouders nodig.

Dus ook voor ouders die niet in een vechtscheiding liggen is deze info belangrijk om te lezen.

Ouderlijke macht

Let wel – dit gaat over ouders die gewoon de ouderlijke macht en een omgangsregeling hebben. En met wie deze kinderen vroeger wel een normale, liefdevolle band hadden. Het gaat over ouders die niets liever willen dan zorgen voor hun kinderen.

Vaak is het een geleidelijk proces en wordt de band steeds ongemakkelijker doordat de ene ouder de ander steeds meer afkraakt. Ouderverstoting – wat kun je doen?

‘Papa deugt niet, dat heeft hij nooit gedaan’

‘Je biologische moeder is een heks. Papa en ik willen dat je hier blijft dit weekend’

‘Mama’s nieuwe vriend is niet te vertrouwen’

‘Haha, zegt mama dat, nee, ze liegt, dat begrijp je wel’

‘Het is je vaders schuld dat we zijn gescheiden en dat ik nu zo ongelukkig ben’

‘Wat heeft papa toch een vreselijke vriendin, je kunt beter hier blijven’

‘Je moeder is alleen maar uit op geld’.

Het overkomt, naar schatting, zo’n 7000 kinderen per jaar !! (10 % van alle kinderen die een scheiding meemaken). Dat is toch echt een zeer verontrustend cijfer.

Gevolgen Ouderverstoting

Het overkomt trouwens zowel vaders als moeders dat hun kinderen zich helemaal van hen afkeren en het contact verbreken. Deze wanhopige vaders en moeders krijgen vaak geen steun. Integendeel veel mensen denken dat er toch wel wat aan de hand is geweest. Zonder rook geen vuur. Ook hulpverleners hebben vaak oordelen…

Ouders raken een deel van hun identiteit kwijt, wie ben je nog als je geen moeder of vader meer kan zijn? Ze ervaren totale onmacht en onrecht. Het kan leiden tot een minderwaardigheidscomplex, depressie, woede, gepieker, lichamelijke klachten of PTTS klachten.

Het voelt alsof je kind overleden is – maar het tragische is dat je kind verder leeft. Ook al heb jij geen idee hoe het gaat. Het moeilijke is dat je wordt geslingerd tussen hoop en vrezen. Want wie weet komt je dochter toch opeens door je voordeur heen lopen of stuurt je zoon toch opeens een apje.

Binnenouder en buitenouder

De therapeut Erna Janssen spreekt over de ‘binnen-ouder’ en de ‘buiten-ouder’ in deze bijzonder schadelijke dynamiek. De binnenouder is degene waar het kind zich – voor het oog – alleen nog maar aan hecht en veilig bij voelt. De buitenouder is de ouder die steeds meer op een afstand wordt geplaatst. En systematisch wordt buitengesloten.

Niveaus van verstoting

Erna Janssen heeft het over verschillende niveaus van verwijdering.

Milde vorm

• Kan voorkomen voor als ouders net gescheiden zijn
• Uitspraken als: ‘ik wil liever bij jou blijven dit weekend, mama’
• Na een aantal maanden normaliseert dit weer
• Kinderen kiezen, onbewust, vaak voor de ouder die het meest kwetsbaar is
• Ze proberen het leed te compenseren dat deze ouder is aangedaan
• Ze gaan zorgen voor die ouder.

Matige vorm

• Het kind gaat mee in de negativiteit van de binnenouder
• Oordelen komen boven: ‘mijn moeder deugt niet, ze is gestoord’
• De binnenouder corrigeert de uitspraken niet
• Het kind toont geen genegenheid voor de buitenouder
• Het kind trekt zich steeds meer terug voor de buitenouder.

Ernstige vorm

• Het kind wordt vijandig tegen de buitenouder
• Ze vertellen verhalen over de buitenouder die niet kloppen
• De binnenouder stookt het kind op, bewust of onbewust, tegen de andere ouder
• Het kind weigert contact
• ‘Ik wil die bitch nooit meer zien, ik haat haar’
• Het kind heeft geen positieve herinneringen meer aan de buitenouder
• Ze toont geen emoties, zoals verdriet of berouw, tegenover de buitenouder
• Het kind zegt dat het haar eigen keuze is om de buitenouder nooit meer te zien.

Negatief gedrag van binnenouder

Soms is de binnenouder zo gekwetst en woedend over de scheiding dat dit gedrag meteen opduikt. Soms sluipt het er stilletjes in. Soms is het onbewust. Meestal niet.

De binnenouder:

• Spreekt steeds negatiever over de buitenouder en zijn/haar nieuwe partner, familie, vrienden, werk.
• Laat geen telefoongesprekken of app-verkeer toe van buitenouder
• Of appt juist aan een stuk door als het kind bij de buitenouder is
• Bedenkt smoesjes zodat het kind niet naar de buitenouder kan of mag
• Laat jonge kinderen zelf laten beslissen of ze naar de buitenouder willen of niet
• Stuurt geen post of cadeautjes door
• Stelt zich zielig op als het kind contact heeft gehad met de buitenouder
• Zegt dat de andere ouder gevaarlijk, onbetrouwbaar of gestoord is
• Verwijdert foto’s en herinneringen
• Onderwerpt het kind aan soort ‘verhoor’ als het terugkomt van buitenouder
• Schept een symbiotische band met het kind
• Ouderverstoting – wat kun je doen?

Wat zijn de gevolgen?

Je begrijpt dat deze kinderen diep van binnen enorme pijn, woede en verdriet voelen. Maar er is geen plek voor deze gevoelens. Die mogen er niet zijn. In feite wijzen ze 50 % van zichzelf af – namelijk hun vader of moeder.

Dit allemaal veroorzaakt door druk, manipulatie of een soort brainwash van hun eigen ouder (en stiefouder)… Maar het leed komt er vroeger of later toch uit.

Kinderen krijgen een enorme deuk in hun zelfvertrouwen, eigenwaarde, in het vertrouwen in anderen, ze worden onzeker, agressief, stil, krijgen depressies, psychische klachten of problemen met drugs en alcohol, eetstoornissen, moeite met intieme relaties, met autoriteiten en zo voort. Dit begint in hun jeugd en zet een stempel op hun volwassen leven.

In de VS valt Ouderafwijzing onder kindermishandel. Maar ook in Nederland is het strafbaar. Belangrijk is dan ook dat je een dossier opbouwt, met bv mails van je ex waarin toonbaar is dat hij/zij jullie kind weghoudt van jou.

Ouderverstoting – wat kun je doen?

Herken jij iets uit dit artikel, komt dit voor in jouw samengestelde gezin? Behoor jij dan tot de buiten- of de binnen-partij? Lees hier een aantal tips die je vandaag nog kunt toepassen.

Tips voor de binnenouder plus nieuwe partner

Ben jij of je partner haatdragend naar de ex toe en merken de kinderen dit? Ik kan begrijpen dat je uit onmacht, frustratie, woede en controleverlies rare stappen kunt zetten. Ik oordeel niet – maar daag wel uit om naar jezelf te gaan kijken.

Voel je ergens wat schuren als je dit artikel leest?

Ik hoop dat je dan inziet hoe ongelukkig je kind hier van wordt. Kinderen hebben twee ouders nodig… Als het nog maar net is begonnen, kun je het tij nog keren:

• Waar komen die heftige emoties vandaan áchter de woede en haat naar je ex? Heeft het met controleverlies te maken, onzekerheid en minderwaardigheid? Ga daar mee aan de slag.
• Steek je kop niet langer in het zand en doorbreek dit patroon NU. Houd op met het negatieve gedrag. Deel je negatieve gedachten met je partner of een buitenstaander maar nooit meer met je kind of ex. Betrek je kind niet in deze oorlog.
• Ga bouwen aan het positieve. Denk positieve gedachten tegenover de ex. Ooit was dit jouw partner met wie je een kind kreeg. Heb compassie voor jezelf en de ander. Vergeef jezelf en de ander. Richt je op de toekomst!
• Schep ruimte voor je kind/stiefkind en de buitenouder. Heb vertrouwen. Je ex mag het op haar/zijn manier doen.
• Ga in gesprek met je kind/stiefkind. Leg uit dat je het moeilijk hebt gehad, maar dat je nu begrijpt dat de buitenouder nodig is en dat jullie het samen anders gaan doen
• Dwing het kind niet, maar laat weten dat je als kind van beide ouders mág houden
• Kijk samen naar oude foto’s en haal mooie herinneringen op aan de buitenouder.

De belangrijkste stap: Ik hoop dat dit de doorslag kan geven om NU hulp te zoeken. Ook al ben je al jaren zo bezig. Er is hoop op herstelde relaties voor een gezonde en gelukkige toekomst.

Tips voor de buitenouder plus nieuwe partner

Veel ouders geven het contact zoeken na een aantal jaar op. En blijven achter met een gapende leegte en een diepe pijn. Vaak voelen deze ouders zich ook nog eens schuldig en denken dat het allemaal aan hem/haar ligt. Ze voelen schaamte tegenover de omgeving; je faalt als ouder. Ja, misschien heb je ook een aandeel gehad in dit geheel. Maar misschien ook helemaal niet.

Hoe groot de wrok en de pijn ook is over het leed dat je ex jou heeft aangedaan, maak vandaag de beslissing om stappen te zetten. Ouderverstoting – wat kun je doen?

• Wat voor emoties zitten er onder de wrok, schuldgevoelens of haat? Ga ermee aan de slag. Als je kunt reageren vanuit je authentieke, volwassen kracht bereik je veel meer
• Wees open over de situatie en zet je over je schaamte en schuldgevoelens heen
• Zoek hulp bij instanties. Van meldpunt huiselijk geweld, huisarts, jeugdzorg, deskundige therapeuten tot mediator. Dit kan helpen als er nog wel contact is.
• Zoek hulp bij je netwerk. Familie, vrienden, buren van allebei de ouders kunnen een bemiddelde rol spelen als er nog wel contact is
• Schrijf een brief naar de ex waarin je zegt dat je het niet eens bent dat de omgangsregeling is gestopt
• Lukt het allemaal niet? Zoek hulp bij een advocaat, die kan eerst de ex benaderen en anders nakoming van de omgangsregeling eisen bij de rechter en er bv voor zorgen dat de ex anders een dwangsom moet betalen.

Ouderverstoting- wat kun je doen?

Ouderverstoting – wat kun je doen? De wanhoop wordt groot als de stappen die je zet, niet tot resultaat leiden. Dit zijn een aantal kleine dingen die je kunt doen om te laten weten dat je er ondanks de radiostilte wél voor je kind bent en de deur open blijft.

• Geef niet op en blijf toch regelmatig appen zodat het kind weet dat je er bent, ook al krijg je geen antwoord, zoals 1 keer per maand
• Schrijf brieven of een dagboek dat je later aan het kind kunt geven
• Maak een herinneringsdoos en verzamel kleine attenties, herinneringen die je later aan het kind kunt geven
• Maak en fotoboek van jullie geschiedenis samen
• Blijf ook, zo vriendelijk als je maar kunt, contact zoeken met je ex-partner en vraag hoe het met jullie kind gaat.

Bel de Nationale Adviesbalie voor juridische hulp. Je kunt gratis en vrijblijvend kennismaken per telefoon.

---

Meer lezen? Dat kan!

Ik kan de ex van mijn partner niet accepteren