Hoe komt een stiefmoeder in de opvoedrol?

Hoe komt een stiefmoeder in de opvoedrol?

Deze vraag kreeg ik laatst van een betrokken stiefmama. Belangrijke materie – dus dank voor deze vraag.

In dit blogartikel lees je alles over hoe een stiefmoeder in de opvoedrol terecht komt. Plus gouden tips!

Wat is nu precies het dilemma?

Veel stiefmoeders  nemen bewust of onbewust de rol van opvoeder op zich. Ze zien wat er schort aan de opvoeding en passen daarom met toewijding hun eigen normen en waarden toe in het gezin. Plus de regels die hierbij horen. Dit geldt trouwens ook vaak voor stiefvaders – dus ook voor jullie is dit blog misschien van interesse.

En ze halen daarom hun partners over om anders op te treden (vaak strenger, maar soms ook het tegenovergestelde).  Als die partner dan ook nog passief achterover leunt, eigent de stiefmama de rol van opvoeder steeds meer toe.

‘Is het een probleem als stiefmoeders opvoeden? Nee, hoor.                  Als iedereen dat ok vindt, is het prima!’

Stiefkinderen zitten echter niet te wachten op een ‘boze stiefmoeder’. Want zo komen stiefmoeders helaas wel vaak over als ze in die opvoedrol stappen. Dan reageren stiefkinderen onder andere zo:

  • Ze protesteren tegen nieuwe regels
  • Geven een grote mond
  • Of negeren jou en je normen en waarden volledig
  • Ze wijzen je af met lichaamstaal en gezichtsuitdrukking
  • Klagen bij hun vader
  • Klagen bij hun moeder
  • Ze trekken zich terug
  • Ze zeggen dat alles ok is, maar reageren ondertussen chagrijnig en nors
  • Enzovoort, enzovoort….

Dit soort reacties wekken logischerwijze irritaties op bij stiefmama.  Onder die irritaties zit een andere laag, die van kwetsbaarheid en controle-verlies bij stiefmama.

Het opvoed-dilemma wekt ook veel irritaties op bij bio-vader.  Ze zijn het vaak wel eens met de opvoedvisie van stiefmoeder, maar willen of kúnnen niet veranderen.

‘Wat maakt het uit eigenlijk als de kids hun kamer niet opruimen, wij komen er toch niet?’ zegt bio-vader. Stiefmoeder antwoordt:  ‘Ze moeten het leren, het hoort bij de opvoeding!’  En vader zegt weer: ‘Ik wil geen conflicten en gedoe, de kinderen hebben het al moeilijk genoeg’.

En ook heeft het invloed op de ex. Het zijn immers haar kids en waar bemoeit die strenge stiefmoeder zich mee!

Hoe komt een stiefmoeder in de opvoedrol?

Hoe komt een stiefmoeder in de opvoedrol? Dit zijn de belangrijkste redenen dat stiefmoeders in de opvoedrol stappen:

  • Verwachtingen van omgeving en maatschappij
  • Onduidelijkheid over de rolverdeling tussen stiefmoeder en bio-vader
  • Behoefte aan erkenning en waardering
  • Een groot hart

Verwachtingen van omgeving en maatschappij

Zit het in onze genen om te zorgen en op te voeden? Of is het aangeleerd gedrag? Misschien allebei. 

Als vrouwen generaties lang de zorg op zich hebben genomen voor kinderen, is het niet zo gek dat deze patronen in ons systeem zitten.  We doen wat onze moeder en haar moeder en haar moeder ook deden. Verzorgen, opvoeden, een huishouden runnen.

Maar het is meer dan dat:  De maatschappij, de omgeving en opinie verwachten nog steeds meer van vrouwen, dat ze bijvoorbeeld minder werken en meer thuis met de kids zijn – en dat wordt dus ook van stiefmoeders verwacht. Dit geeft een enorme druk.

Ook stiefvaders hebben allerlei verwachtingen in hun rol als opvoeder en vader. Zij denken misschien dat ze net zo duidelijk, streng moeten zijn als hun eigen vader. Of het omgekeerde, dat kan ook: dat ze juist vinden dat bio-moeder wat losser moet omgaan met regels.

Tip: Voor jezelf zorgen

Zorg allereerst voor jezelf in plaats voor alle anderen – zoals een goede moeder zou doen.  Zorg voor een eigen leven naast je gezin, dat plezier en voldoening geeft. Ondanks alle (onuitgesproken) verwachtingen: Speel de hoofdrol in je eigen leven! Dat geldt ook voor stiefvaders.

Onduidelijkheid over de rolverdeling

Bewust of onbewust neem je dus stereotype beelden mee als je gaat samenwonen met je grote liefde. Dus ook dat beeld van een goede moeder.

Maar je bent uiteraard niet de bio-moeder. Wat is dan wel jouw rol? Wat neem je op je en wat doet je partner?

Bio-vaders (net als bio-moeders) vinden het vaak lastig om grenzen te stellen, streng te zijn en regels te handhaven.  Stiefmoeders, als de outsiders die ze zijn, zien wat er mis gaat en stappen in die lege ruimte. En gaan opvoeden.

Bio-vaders  (net als bio-moeders) vinden het aan de ene kant maar wat fijn – want ze moeten het opvoeden alleen doen en er spelen bij hun altijd schuldgevoelens en compensatiedrift voor al het leed dat de kinderen hebben meegemaakt.

Het grijze gebied tussen huisregels en opvoeding maakt het extra ingewikkeld.

Tip: Geef adviezen aan je partner, maar geef vooral ruimte!

Geef je partner adviezen over opvoeden en kids, maar geef hem ook de ruimte om het op zijn manier te doen. Ook al bakt hij er in jouw ogen maar weinig van. Dat kinderen zich geliefd voelen, dat ze zelfvertrouwen krijgen en  dat ze zich veilig in de wereld voelen – dat is het allerbelangrijkste wat een vader zijn kinderen kan meegeven.

Behoefte aan erkenning en waardering

Zo – nu gaan we meer de diepte in. Want er zijn meer lagen die onbewust een grote rol kunnen spelen. Gek gedragen we ons vaak tegenovergesteld van wat we voelen. Dit kan er spelen als een stiefmoeder in de opvoedrol komt:

  • Onzekerheid maskeer je door meer te streven, doen, presteren. Dus ook door teveel op te voeden
  • Perfectionisme. Alles in jouw leven móet perfect zijn. Omdat je eigenlijk bang bent dat je niet goed genoeg bent… Dus dat verwacht je ook van de stiefkinderen
  • Onzichtbare concurrentie tussen jou en de moeder van je stiefjes speelt een rol. Je wilt het beter doen dan zij. Ook weer onzekerheid die opspeelt
  • Het gevoel van kwetsbaarheid. Je hebt geen controle. Dus word je extra streng
  • Je voelt dat je niet goed genoeg bent. En dat je afgewezen wordt. Dus wijs je je stiefkind af.

Wat wil je dan eigenlijk?

Je hebt behoefte aan waardering. Erkenning voor al je werk en voor de moeilijke rol die je hebt.  Van je partner, maar misschien ook van je stiefkinderen en hun moeder. En van de maatschappij zou erkenning ook fantastisch zijn.

Tip:  Heel je kwetsuren

Leer jezelf en je behoeften kennen.  Communiceer je kwetsbaarheden en wensen aan je partner. En vooral: Heel oude wonden van onzekerheid, minderwaardigheid en je afgewezen voelen. Zoek hulp als je het niet alleen kunt.

Een groot hart

Omdat een stiefmoeder van haar man houdt, wil ze ook een grote rol spelen in het leven van zijn kinderen.  Ze gunt de kinderen een mooie en fijne toekomst. Ze voelt zich betrokken.

Stiefmama’s willen hun partners steunen, vooral als ze zien dat hun partners worstelen met de vaderrol.

Helaas kunnen stiefmoeders hiermee voorbij gaan aan de onvervulde behoeften van de kinderen. De kids hebben het moeilijk en moeten wennen aan veel nieuwe aspecten – en zitten niet te wachten op nog een opvoeder.

Tip: Wees betrokken!

Toon vooral je grote hart en betrokkenheid. Hoe? Door je stiefkind te zíen en te hóren. Leer je stiefje kennen. Toon interesse en toon compassie. Als ze je afwijzen – neem het niet persoonlijk! Leef je in hoe het voor je stiefkind is. Dat is de enige waarachtige basis. Daarna kun je pas gaan opvoeden.

Samenvatting

Hoe goed ook je bedoelingen, lieve stiefmama en stiefpapa, laat het echte opvoeden over aan je partner totdat de kinderen je geaccepteerd hebben. Dan kun je stapje voor stapje meer invloed uitoefenen.

Je woont wel samen in een huis, dus huisregels mogen er zijn. Hier meer over een in een nieuwe blog!

Meer lezen? Dit is misschien ook interessant voor je:

3 fouten die stiefmoeders maken

welke woorden zal je stiefkind zich later herinneren?

stiefmoeder opvoedrolAnnette van der Maarel is coach en counsellor voor samengestelde gezinnen. Je kunt je opgeven voor een gratis en vrijblijvende strategiesessie als je net even wat meer hulp nodig hebt. Mail naar: coaching@annettevandermaarel.com.

Wil je dit delen? Dank!
Share

4 antwoorden op “Hoe komt een stiefmoeder in de opvoedrol?”

  1. Wow! Wanneer ik dit artikel (hoe kom je in de rol van opvoeder terecht) combineer met het artikel “3 fouten die stiefmoeders maken”, dan is voor mij de vraag beantwoord.
    Zó herkenbaar.
    Nu ‘alleen nog maar’ er voor zorgen dat ik dit antwoord (nog meer) omzet naar oude wonden helen, loslaten en efficiënte communicatie in mijn samengestelde gezin.

    1. Dank je wel C voor je comment! Fijn dat je je herkent. Ja! En hoe ver je je ook ontwikkelt en groeit in de rol van stiefmoeder – voor de meeste van ons blijft dit lastig. Je comment laat zien dat je heel bewust bezig bent en inzicht hebt. Dat is het grootste werk.

      Misschien blijft daarna wel dé grootste uitdaging in ons aller leven: De regie krijgen over je eigen emoties en die kunnen regulieren. Dit is volgens mij iets waar we ons hele leven mee bezig kunnen zijn. Maar het mooie is als je merkt dat het beter gaat.

      Daarnaast het communiceren! Ook dat is een uitdaging als je het anders hebt aangeleerd.

      Maar het is mogelijk om met kleine stapjes iedere keer weer je eigen beperkte overtuigingen te doorbreken. Om elke keer meer innerlijke vrijheid te ervaren. Dit heeft mega-effect ook op andere gebieden in je leven. Nogmaals dank lieve stiefmama!

  2. Hi,

    Met veel belangstelling lees ik je artikelen en reacties.

    Wat ik mij afvraag.. samen met mijn partner heb ik een zoon van 4 maanden oud, mijn partner heeft een dochter van 5 jaar uit zijn vorige relatie. De banden zijn prima en ondanks dat ik nog erg zoekende ben in dit nieuwe samengestelde gezin (sinds de geboorte van mijn zoon), verloopt het over het algemeen prima (ik pas me aan). Echter, mijn vriend is heel soft en geeft makkelijk toe aan de kleine dame. Ik probeer me er zo weinig mogelijk mee te bemoeien, op dr huisregels na, maar ik heb met bepaalde dingen wel echt moeite (urenlang schermtijd, altijd haar zin geven, overcomplimenteren). Deze dingen heb ik bij hem aangegeven, en erbij gezegd dat ik dit niet voor onze zoon wil. Ik wil niet dat hij meekrijgt dat het normaal is om uren tv te kijken, dat ook hij zich aanwent niet alleen te kunnen spelen en om elke zucht of scheet gecomplimenteerd te worden. Ik heb het zo voorzichtig mogelijk gebracht, met opvoedkundige artikelen en onderzoeken ter ondersteuning, maar hij voelt zich aangevallen en sluit de deur naar dit onderwerp.

    Hoe nu verder? Ik vind zijn dochter namelijk redelijk brutaal (grote mond, opmerkingen die niet bij haar leeftijd passen), asociaal (ongegeneerd boeren en scheten laten) en allesbehalve leergierig (uren schermtijd, geen interesse in lezen/educatieve spellen). Ik wil gewoon niet dat mijn zoon dit alles ook meekrijgt en haar gaat imiteren. Maar hoe pak ik dat aan als bio-papa zijn dochter niet of anders opvoedt?

    1. Beste bonusmama,

      Goede vragen stel je als ‘nieuwe’ stiefmoeder in het samengestelde gezin. Je vriend heeft een andere opvoedstijl, hij laat veel toe naar jouw smaak, corrigeert weinig en overlaadt haar met complimenten. Het resultaat is een grote mond en uren schermtijd en onaangepast gedrag. Als ik het zo lees, erger jij je hier behoorlijk aan. Behalve dat je niet wilt dat je zoontje haar weg gaat volgen. Je ergert je aan zowel je partner als je stiefkindje. Klopt dat? Daardoor verbindt je ook die twee dingen aan elkaar: zijn stijl en haar gedrag als gevolg daarvan. Die ergernissen zitten, denk ik, in de weg als je communiceert met je partner over zijn manier van in het leven en dit gezin staan. En dat voelt dus voor hem dan ook méér dan alleen opvoeden. Hij voelt zich ook aangevallen in zijn manier van zijn. Hoe meer hij zich terugtrekt, hoe meer ga je je ergeren en hem overtuigen van jouw gelijk (tenminste zo is het bij de meeste bonusmama’s en ook bij bonuspapa’s komt dit voor). Herken je dit?

      Het samengestelde gezin is gecompliceerde materie. Er zitten andere oorzaken onder het gedrag van zowel jezelf, je stiefkind en je partner. Dat is interessant en belangrijk om te onderzoeken. Want als je dát beter begrijpt, ontstaat er ruimte voor andere manieren van met elkaar omgaan en opvoeden.

      Wat zit er dan achter? Daar kun je boeken over schrijven. Ik geef heel kort een aantal aspecten aan.

      Bij jouzelf: Bonusmama’s hebben minder controle dan mama’s in een eerste gezin. Het is niet jouw kind en dus kun jij ook niet opvoeden zoals jij wilt. Maar ze is nog jong, en je kent elkaar nog niet zo lang. Hoe beter de band tussen jullie, hoe meer kun je de opvoedrol op je nemen. Tot die tijd kun je echter wel je eigen grenzen aangeven. Zoals: Ik wil niet dat je zo tegen me praat. MAAR als je dit doet vanuit de ergernissen die je voelt, zal ook zij zich aangevallen voelen en niet reageren zoals jij graag wilt. Die ergernissen liggen bovendien dieper dan alleen een behoefte aan controle. Ze wijzen ook op een kwetsbaar gevoel daaronder. Wat is dit bij jou? Iets van dat er niet naar je geluisterd wordt? Dat je dus niet belangrijk bent? Het is aan jou om je eigen gedrag en emoties te begrijpen en reguleren.

      Je stiefdochtertje zit midden in een rouwproces. Ze heeft te maken met een enorm verlies, verdriet en eenzaamheid. Haar vaste basis is weg. Haar ouders zijn uit elkaar. Ze voelt dit allemaal op een diep, onbewust niveau. Maar ze is nog zo klein, ze begrijpt het verstandelijk nog niet helemaal. Ze moet haar papa delen met een ‘vreemde’. Die vreemde bonusmama ergert zich aan haar – op een dieper niveau. Kinderen voelen dat. Ze heeft ook nog eens een klein broertje erbij die aandacht steelt… En hoe is het bij moeder, heeft die ook een nieuw gezin waar ze niet echt bijhoort of zwelgt moeder nog in verdriet? En hebben vader (jouw partner) en moeder( zijn ex) ook nog eens ruzie of zwijgen ze als ze elkaar zien?
      Kortom: Het is echt niet makkelijk voor haar.

      Dan je partner. Ook hij zit in een moeilijk parket. Het is een vriendelijke, aardige man – daar viel je ook voor, toch bonusmama? Maar dat slaat nu door in softheid. Wat zit daar achter? Bio-vaders worstelen ook. Ze zien in dat de wereld van hun kindje aan diggelen is geslagen door de scheiding. Daarom willen ze hun kinderen ontzien en de tijd geven in dit rouwproces en denken ze: Laat haar maar op haar scherm, dat is afleiding. Ze hebben last van schuldgevoelens over de impact van de scheiding op hun kind. Daarom zijn ze toegefelijker en denken ze: Ik ga haar nu niet corrigeren als ze een grote mond heeft, ze heeft het immers moeilijk. Je vriend houdt van jou, en wil graag naar je toe bewegen. Maar hij moet ook zijn eerste kindje beschermen. Dit voelt als een spagaat voor de bio-ouder waar je niet zo makkelijk uit komt. En helemaal als jij geen begrip voor hem hebt.

      Dit alles levert enorm veel stress en spanning op. Het is het bekende vechten, vluchten of verstijven. Zo rol je als snel in heel negatieve patronen en reageer je op elkaar op negatieve manier. Het is belangrijk om dit zo snel mogelijk te doorbreken! En dat kan.

      Met meer begrip kun je anders praten met je partner over bv opvoeding. En meer tot een consensus komen. Bovendien kun je prima straks aan je zoontje uitleggen dat er voor zijn halfzusje andere regels gelden. Kinderen vinden dat niet raar, zo zijn er andere regels op school en bij oma thuis.

      Met meer begrip schep je ruimte om een mooie band op te bouwen tussen jou en je stiefdochtertje. Meer begrip voor wat er eigenlijk speelt, maakt dat jullie meer tot een geheel kunnen komen als nieuw samengesteld gezin. Met meer eenheid. En vooral meer verbinding. Ook tussen jou en je stiefdochtertje. En dan wordt alles anders. Ook qua gedrag.
      Heel veel sterkte!

      Hartelijke groet,
      Annette

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *