Een gelukkig samengesteld gezin worden. Dat is uiteraard het doel van al die verliefde partners die vol goede moed het stiefgezin in stappen. In dit blog lees je waarom het zo moeilijk is. En dat je de diepte in moet om echt te begrijpen wat er mis gaat. Zodat je wél een gelukkig stiefgezin kunt worden. Maar dan anders dan je had gedacht.
Gelukkig samengesteld gezin
‘We zijn zo verliefd, zo gemotiveerd. Wij gaan het redden! We houden immers van elkaar!’ Herken je die gedachte? Die hebben we allemaal gehad toen we vol goede moed het samengestelde gezin in stapten.
Maar helaas pindakaas. Zo eenvoudig is het niet om een gelukkig samengesteld gezin te worden. Liefde overwint, maar in het samengestelde gezin feitelijk vaker niet dan wel. Je weet het vast, het merendeel van stellen in stiefgezinnen gaat uit elkaar.
- Omdat je de scherven niet aan elkaar gelijmd krijgt
- Omdat de kinderen niet mee veren
- Omdat de exen te veel invloed houden
- Omdat je partner zich afgewezen, aangevallen, niet gewaardeerd voelt
- Omdat je constant ruzie krijgt over zijn of haar kinderen
- Omdat je je niet meer begrepen voelt
- Omdat je niet meer met elkaar praat
- Omdat de pijn te groot wordt.
Waar gaat het dan precies mis?
De meeste van ons zien niet in hoe verstrikt je raakt in de kluwen. Van onzichtbare draden, die van loyaliteit, biologische banden, genen, het gevoel er buiten te staan, geen controle te hebben op de ex of partner of kinderen, geen invloed te hebben op de sfeer in huis. Dat wekt zo ongelofelijk veel heftige en nare emoties op. Die kunnen de pan uitrijzen en meer kapot maken dan je lief is of ze zorgen ervoor dat je alles wegstopt en zelf steeds meer wegkwijnt.
Veel modellen en therapieën over het samengestelde gezin in coachingland gaan niet dieper dan tips over verbeterde communicatie of huishoudelijke adviezen of hoe om te gaan met conflicten in het algemeen. Ook helpen theorieën over systeemtherapie niet genoeg om een gelukkig samengesteld gezin te worden.
De diepte in
Belangrijk is om je te begrijpen dat er méér aan de hand is. Wat dan? In een notedop is het dit: We dromen over emotionele verbindingen die misschien nooit te realiseren zijn in een nieuw samengesteld gezin.
De pijn die het stiefgezin veroorzaakt kun je vergelijken met wat in EFT (Emotional Focused Therapy) de OERPANIEK heet.
Die oerpaniek ontstaat in ons brein als we geen emotionele verbinding voelen. Dat is de verbinding die een baby nodig heeft van haar ouders. De veilige hechting. Die ervoor zorgt dat je een stabiele volwassenen kunt worden, een mens dat pijn kan dragen. Die het kan verdragen als je tijdelijk uit contact bent met de mensen waar je van houdt.
Want dat hoort bij relaties, dat we elkaar even niet begrijpen. Conflicten, ruzies, afstand, eenzaamheid horen erbij.
De paniek en angst die hier onder zit, stamt uit de oertijd. Toen hadden we geen overlevingskansen zonder mensen om ons heen. Geen voedsel, veiligheid, zekerheid zonder mensen die elkaar beschermen. De emotionele banden zijn het biologische kit, dat houdt ons samen, dat maakt dat we ons om elkaar bekommeren, voor elkaar zorgen, elkaar in leven houden… In de oertijd wás dit cruciaal.
Op een bepaalde manier geldt dit ook nu nog in de 21ste eeuw. We hebben anderen nodig. Als we ons veilig voelen, door die banden met onze geliefden, kunnen we onszelf zijn, liefhebben, durven we de wereld in, kunnen we bijdragen, opvoeden, zorgzaam zijn, meedoen, compassie hebben met onszelf en anderen. Hierdoor krijgen we zelfstandigheid en autonomie. Kunnen we een gelukkig gezin vormen.
In het samengestelde gezin komt die oerpaniek sneller opzetten en veroorzaakt hij meer pijn dan in andere relaties. Omdat de basis van het samengestelde gezin in feite het tegenovergestelde is van die emotionele veiligheid.
Oerpaniek
Als je een samengesteld gezin begint, ga je samenwonen met mensen die je niet kent. Kinderen willen daarnaast ook helemaal niet gaan samenwonen met de nieuwe partner van je ouder. Ze zouden zelfs het liefst willen dat papa en mama weer bij elkaar komen.
Je gaat samenleven met mensen die anders zijn. Met andere waarden en normen. Met andere genen, humor, taalgebruik. Ze hebben andere gewoonten, smaken, een ander verleden, andere herinneringen. Mijn Vlaamse collega Cindy Schepers vergelijkt het met hoe je als verschillende landen onder een dak woont. Alsof je verschillende talen spreekt en uit een andere cultuur komt.
Dat moet dan opeens een geheel worden. Het liefst dan ook nog een stralend, gelukkig, lachend, sprankelend gezin. Aan een lange tafel onder een boom in de tuin gelukkig samen eten. Zo’n soort beeld.
En als je dan de pijn ervaart omdat je anders bent. Of als je steeds meer kritiek hebt om degene die je niet kent en anders is, dan kom je al snel bij de oerpaniek uit. De veilige basis die je nodig hebt, is weg. Je wordt niet gezien, niet gewaardeerd, niet gehoord, en voelt je niet geliefd of geaccepteerd. Hoe heftig is dat!
En vaak gaat dit hele proces dus onbewust en bovendien razendsnel. Je komt zonder dat je het weet terecht in een negatieve spiraal waar uiteindelijk die angst op de bodem ligt. Vaak bagatelliseren we dit. Wuiven we de angst weg. Maar die oerpaniek in ons onderbewustzijn is dé reden dat er geen gelukkig samengesteld gezin van komt.
Vechten, vluchten of verstijven
Wat we doen als we in die oerpaniek terecht komen? Dat in je reptielenbrein aanvoelt als een acuut, levensbedreigend gevaar?
Dat vechten we. We worden woedend, maken ruzie, trekken, duwen. Alles voor de liefde, voor de verbinding, voor de relatie met je partner, met je stiefouder of stiefkind. Je wilt zo graag een gelukkig stiefgezin.
En je ratio begrijpt best dat het niet werkt om kritiek te leveren, of boos uit te vallen. Maar toch gebeurt het. Want op een vreemde manier zoeken we hiermee contact. Alles om een reactie uit te lokken. Alles aan om tóch gezien te worden. Toch gehoord. Om te testen of de ander er nog voor ons is.
Of het is vluchten. Hoe harder je partner, de ex of stiefkind aan je trekt of in je gevoelige plekken prikt. Hoe meer verdwijnt degene , die het vluchten als zijn primaire stress-reactie heeft. Vlucht weg, om niet te hoeven voelen, om zijn angst tot rust te laten komen en zijn of haar eigen wonden te likken. En zo een gevoel van veiligheid te creëren.
Dit vat de ‘vechter’ op als nog een afwijzing, want die wil allemaal maar contact. Die wil verbinding!
Degene die verstijft wekt ook de wanhopige woede op van de ‘vechter’. En de ‘vluchter’ rent nog harder weg voor het emotieloze gezicht van de ‘verstijver’. Ook hier is het resultaat: Géén verbinding. Géén emotionele veiligheid. Geen contact. Zo drijf je steeds verder uit elkaar en steeds verder weg van een gelukkig stiefgezin.
Gelukkig samengesteld gezin
Als je die oerpaniek beter begrijpt. Dan kun je wat afstand nemen. En je realiseren dat het niet jouw schuld is. Of die van de ander. Maar dat de negatieve spiraal de vijand is van een gelukkig samengesteld gezin.
Met dat inzicht kun je leren stappen zetten en ondanks alles wél in verbinding te komen. Aldoor weer opnieuw. Dit is niet makkelijk. Maar het valt te leren!
Die verbinding met je partner is waar je aan zult moeten werken. En die met jouw eigen biologische kinderen. Daarna volgt een emotionele band met je stiefkinderen.
Soms is die band niet mogelijk. Omdat de verschillen te groot zijn. De culturen te ver uit elkaar staan. En de emotionele verbinding niet kan plaatsvinden.
Ruimte voor geluk
Dit inzicht geeft vaak in eerste instantie een gevoel van rouw en verdriet. Maar het kan ook voor opluchting zorgen. ‘We doen zo ons best, maar het is niemands fout. Het zit hem in die negatieve spiraal’.
Daarmee schep je een ruimte om het anders te zien. En anders te doen. En andere banden te creëren met je stiefgezin. Of om simpelweg alleen maar vriendelijk met elkaar om te gaan. En te accepteren dat het niet meer wordt. Dit kan ook een vorm van een gelukkig stiefgezin zijn.
Het mooie en wonderbaarlijke is dat hoe meer acceptatie en innerlijke rust er komt, hoe meer plek er toch kan ontstaan voor verbinding en contact. Met jezelf, met je partner, en alle mensen in een gelukkig samengesteld gezin. Er is hoop. Ook voor jou en jullie.
Meer lezen?
Dit is misschien ook interessant voor jou:
Annette van der Maarel is een ervaren coach, ze begeleidt al tien jaar stiefouders en ouders in het samengestelde geheel. Ze blijft zich ontwikkelen door cursussen te volgen en veel te lezen in haar vakgebied. Ook geeft ze nog steeds gratis strategiesessies van 30 minuten weg. Wil je daar voor in aanmerking komen? Mail dan naar coaching@annettevandermaarel.com en je hoort snel of jij wordt uitgekozen.
